De Duitse Bayer Groep wil met de overname van het Amerikaanse Monsanto de grootste leverancier van zaden en gewasbeschermingsmiddelen ter wereld worden.
Bayer kondigde zijn voornemen aan om in september 2016 Monsanto over te nemen. Het Duitse bedrijf zou daarmee de grootste leverancier ter wereld worden van zaden en gewasbeschermingsmiddelen – een alarmerend project met negatieve gevolgen voor de diversiteit, boeren en consumenten. Deze fusie is een van de belangrijkste politieke kwesties van onze tijd – en het resultaat ervan zal een beslissende invloed hebben op de toekomst van de landbouw in Nederland, Europa en de wereld! De overname wordt momenteel onderzocht door verschillende antitrustautoriteiten, waaronder de Europese Commissie. Bayer is voornemens de overname tegen het einde van het jaar te voltooien.
Wat zou de fusie voor gevolgen hebben voor de Nederlandse landbouw?
De negatieve gevolgen van de overname zouden een grote impact hebben op de Nederlandse landbouw. De concentratie op de markt voor zaaizaad zou blijven toenemen, wat zou leiden tot minder keuzevrijheid en hogere prijzen. De bedrijven zouden uiteindelijk bepalen welk zaad op de akkers terechtkomt en hoe het verwerkt wordt. Dit bedreigt de kleinschalige landbouw in Nederland, waarvoor een grote verscheidenheid aan zaden nodig is die is aangepast aan de plaatselijke omstandigheden. Het behoud van landrassen op het platteland is ook essentieel voor de diversiteit en daarmee voor onze toekomstige voedselzekerheid. De toenemende dood van kleine en middelgrote ondernemingen zou ook leiden tot een toename van het aantal grote bedrijfsonderdelen en monoculturen.
Wat zou de fusie voor gevolgen hebben voor Nederlandse boeren?
De overname zou ook ernstige gevolgen hebben voor de landbouwers. Want: Minder concurrenten betekenen meestal hogere kosten, minder keuze en minder innovatie. Het verdwijnen van vaste zaadrassen ten gunste van hybride rassen is een belangrijke factor die de boeren de mogelijkheid ontneemt om zelf zaad te kweken. In combinatie met de stijgende prijzen leidt dit tot hogere bedrijfskosten voor boeren. Bayer en Monsanto verkopen ook een groot aantal gebundelde producten, wat kan leiden tot een nog grotere afhankelijkheid van boeren. Voor de boeren die niet bestand zijn tegen kostendruk is het enige wat overblijft dat ze hun eigen boerderijen moeten verkopen. De toegenomen politieke invloed van een reusachtige onderneming zou ook leiden tot een verdere vermindering van de belangen van kleine en middelgrote boeren, maar juist hun werk is zo essentieel voor het behoud van diversiteit.
Wat zou de fusie voor gevolgen hebben gehad voor de consumenten?
Het toenemend gebruik van agrochemische producten is niet alleen schadelijk voor het milieu, maar uiteindelijk ook voor de consument. Global 2000 heeft onlangs gemeld dat in vier van de negen onderzochte Nederlandse bieren glyfosaatresiduen werden aangetroffen. Naast mogelijke gevolgen voor de gezondheid zou de fusie van Bayer en Monsanto ook leiden tot minder keuzevrijheid en hogere prijzen voor de consument. Daarnaast is er meer onzekerheid over wat er in de schappen van supermarkten te vinden is. Uiteindelijk zouden grote bedrijven controle krijgen over ons dieet en de fundamenten van ons dagelijks leven. En dat moet dringend worden voorkomen!
Wanneer wordt het besluit van de Europese Commissie verwacht?
De huidige termijn voor het besluit van de Commissie is 8 januari 2018, maar Bayer heeft verzocht om een verlenging van de termijn, waardoor de datum kan worden gewijzigd. Welke maatregelen kan de Nederlandse regering nemen om de gevolgen voor de Nederlandse landbouw tot een minimum te beperken?
Hier volgen enkele suggesties.
- Sterke nationale maatregelen nemen tegen octrooi op levende organismen.
- Beslissen over een massale vermindering van het gebruik van milieuschadelijke pesticiden.
- Het kweken van biologisch zaaizaad met aangepaste locaties bevorderen.
Hoe gevaarlijk en corrupt is Monsanto?
Monsanto onderscheidt zich van andere multinationals door de vastberadenheid om de hele voedselketen wereldwijd te controleren. De afgelopen tien jaar heeft Monsanto honderden bedrijven opgekocht die zaden produceren. Monsanto voert een absolute controle uit, onder andere door middel van patenten. Deze patenten leveren geld op. Natuurlijke gewassen leveren geen geld op omdat er (nog?) geen octrooi op genomen kan worden. Men hoort mensen wel eens zeggen: Als je geen problemen wilt krijgen met Monsanto, dan koop je toch gewoon hun genetisch gemanipuleerde zaden niet? Dan koop je toch ‘natuurlijke’ zaden? Monsanto promoot groeihormonen die geproduceerd worden op basis van genetische manipulatie. Deze groeihormonen worden bij koeien ingespoten en zorgen voor een grotere melkproductie. De zogenaamde rBGH’s of rBST’s worden in Amerika verkocht onder de naam Posilac. Monsanto beweert dat de consumenten geen nadelige gevolgen hebben van dit product. Maar in Canada, Nieuw-Zeeland, Japan, Australië en ook in Europa zijn rBGH’s nu officieel verboden omdat is vastgesteld dat ze erg schadelijk zijn. Vee dat met het middel wordt geïnjecteerd is extra gevoelig voor vele aandoeningen, waaronder uierontsteking en onvruchtbaarheid. De ziektes waarvoor de koeien behandeld moeten worden veroorzaken niet alleen onnodig lijden bij de dieren. De melk van deze dieren bevat pus, antibiotische resten en een hormoon (IGF-1). Dit (natuurlijke) hormoon komt normaliter ook voor in melk, maar is bij niet-kinderen een carcinogeen (onder meer borst- en prostaatkanker). De mensen die melk drinken van deze koeien lopen de kans immuun te worden voor antibiotica.
Monsanto is de producent van genetisch gemanipuleerde zaden van o.a. maïs, katoen, soja en koolzaad. Ook maakt Monsanto het herbicide Roundup. Dit middel wordt nu inmiddels overal ter wereld ingezet als onkruidbestrijder. Roundup past precies op de ‘Roundup Ready-zaden’ van Monsanto. Monsanto heeft deze Roundup Ready-zaden uiteraard gepatenteerd en doet alles om deze rechten te beschermen. Boeren mogen de zaden na een oogst niet verzamelen en hergebruiken, maar moeten nieuwe zaden kopen. Het kan gebeuren dat de Roundup-Ready zaden via de wind, insecten of vogeluitwerpselen op het land van een boer terechtkomen: als Monsanto erachter komt, krijgt deze boer moeilijkheden. Monsanto heeft een legertje onderzoekers, de zogenaamde Monsantopolitie, die erachter probeert te komen of de rechten worden geschonden en die boerderijen, zaadverkopers en coöperaties bezoeken.
De akkers van de boeren worden besmet met genetisch gemanipuleerd zaad van Monsanto. Hoe kunnen de boeren de ‘Monsantopolitie’ tegenhouden die ongevraagd monsters nemen van de producten van hun land? Hoe kunnen de boeren de helikopters van Monsanto tegenhouden die spioneren vanuit de lucht? Wanneer Monsanto beweert genetisch gemanipuleerde monsters gevonden te hebben, starten zij een rechtszaak tegen de boer. De boer wordt beschuldigd van diefstal. De boer heeft immers niet betaald voor het ‘in gebruik nemen’ van door Monsanto genetisch gemanipuleerde zaaigoed. De boeren hebben geen geld om rechtszaak na rechtszaak vol te houden en stemmen in met een schikking met Monsanto. Het jaar erna zullen ze uit angst Monsanto zaaigoed aanschaffen. Zo zijn vele boeren financieel geruïneerd, terwijl de reserves van Monsanto onuitputtelijk zijn. Geen enkele boer is veilig voor Monsanto.
Monsanto probeert het de boeren onmogelijk te maken ‘normaal’ zaaigoed te verkrijgen. Monsanto heeft bijna alle zaadproducenten in het Midwesten van Amerika opgekocht, ook Seminis, de katoenzaden-onderneming Emergent genetics en het prestigieuze De Ruiter Seeds uit Bergschenhoek in Nederland. Wanneer een staat in Amerika de zogenaamde ‘Monsanto Zaadwetten’ heeft aangenomen zijn er regels voor registratie en onderzoek waaraan een boer moet voldoen, en boetes wanneer die regels niet worden opgevolgd. Op deze manier worden boeren tegengewerkt die zelf zaad willen verzamelen. Monsanto lobbyisten zorgen dat de wetten worden aangenomen. Met Monsanto zaadwetten is het voor boeren niet meer mogelijk om gewoon zelf zaad te winnen, te bewaren en vrijelijk te verspreiden. Vroeger lagen de zakken met zelf gewonnen zaad klaar in de schuur voor het volgende jaar. Dat is nu voorbij.
