Iedereen voelt zich beter op een zonnige dag
Bijna iedereen herkent dit wel; op een zonnige dag voel je je vrolijker en heb je meer energie. Ons leven speelt zich echter grotendeels binnen af, waardoor we te weinig zonlicht tot ons krijgen. We sluiten ons dagelijks op in veelal slecht verlichte kantoorgebouwen en in onze vrije tijd hangen we uren voor de TV of surfen we op het internet. En als we vervolgens op een mooie dag naar buiten gaan voor een lekkere strandwandeling verschuilen we onze ogen achter een donkere zonnebril. We betalen hiervoor met onze gezondheid. De biologische klok van het lichaam raakt van slag en zal hierdoor op verkeerde tijden bepaalde stofjes in het lichaam aanmaken of juist niet aanmaken. Moeheid, somberheid, weinig energie, langer slapen en toch niet uitgeslapen wakker worden, zijn veel voorkomende klachten. Zeker als in de herfst en winter de dagen ook nog eens korter en donkerder zijn, neemt het aantal mensen met gezondheidsklachten als het gevolg van te weinig licht toe. Men noemt dit verschijnsel ook wel herfstmoeheid, winterdip of winterblues. Dit zijn allemaal mildere vormen van SAD (Seasonal Affective Disorder) ofwel winterdepressie.
Licht en gezondheid
Licht is ontzettend belangrijk voor veel lichaamsfuncties en gedragingen. Vrijwel alle processen in ons lichaam vertonen een ritme van net iets meer dan 24 uur. Voorbeelden van deze processen zijn de lichaamstemperatuur, de afgifte van hormonen en neurotransmitters en het slaap-waak ritme. Dit 24-uurs ritme wordt ook wel de biologische of circadiane klok genoemd. Licht heeft grote invloed op de biologische klok. Bij weinig daglicht, bijvoorbeeld in de avond, wordt via de ogen een signaal afgegeven aan de hersenen. Deze zullen vervolgens het slaaphormoon melatonine aanmaken: tijd om te gaan slapen! Een voldoende hoeveelheid daglicht in de ochtend hoort de aanmaak van melatonine weer te stoppen. Bij onvoldoende daglicht kan uw biologische klok ontregeld raken, waardoor het lichaam ook overdag melatonine blijft aanmaken. Hierdoor kunt u moeilijk opstaan, voelt u zich de gehele dag moe en neemt het energieniveau af. Bij sommige mensen treden ook depressieve klachten op.
Winterdepressie en Winterdip
Een winterdepressie; in de zomer is er niets aan de hand, maar zodra de blaadjes in het najaar van de bomen beginnen te vallen laat het lichaam u in de steek. Moeheid, weinig energie, somberheid, een grote behoefte aan slapen, gewichtstoename door een toegenomen behoefte aan calorierijk voedsel zijn enkele kenmerkende symptomen van een winterdepressie (Seasonal Affective Disorder, SAD). Voor veel mensen is dit een jaarlijks terugkomend fenomeen. Met lichttherapie is een winterdepressie goed te behandelen. Als de volgende symptomen je met name in het najaar en winter bekend voorkomen, is de kans aanwezig dat u een winterdepressie heeft:
- (Aanhoudende) vermoeidheid.
- Overmatige behoefte aan slaap.
- Somberheid, je depressief voelen.
- Concentratieproblemen.
- Veel slapen en toch niet uitgerust wakker worden.
- Prikkelbaar, agitatie.
- Toegenomen eetlust (m.n. koolhydraat voedsel als pasta, chocolade en snoep).
- Gewichtstoename, soms wel 4 tot 6 kilo.
- Verminderde behoefte aan intimiteit en sex.
- Passiviteit, apathie.
- Minder behoefte aan sociale contacten
Het is kenmerkend aan een winterdepressie dat de klachten in het voorjaar weer verdwijnen. Meer dan een 500.000 mensen in Nederland hebben jaarlijks van een winterdepressie. Het aantal mensen met een subsyndromale winterdepressie is nog vele malen groter. Een subsyndromale winterdepressie noemt ook wel een winterdip of herfstblues. Niet alle symptomen van een winterdepressie zijn aanwezig, maar hebben wel een uitermate vervelende impact op uw psychische en/of lichamelijke welbevinden. Met name vermoeidheid is een klacht waar veel mensen in de winter over klagen. Een winterdip is dus een mildere vorm van een winterdepressie. Een winterdepressie komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Oorzaken
Wetenschappers vermoeden dat een winterdepressie wordt veroorzaakt door een tekort aan licht, waardoor de biologische klok van het lichaam ontregelt raakt. Omdat de dagen korter en donkerder zijn loopt de biologische klok van het lichaam niet meer gelijk met de natuurlijke dag- en nachtritme. Het gevolg is dat het lichaam een aantal biologische processen in het lichaam niet meer goed regelt. Zo zal het lichaam bijvoorbeeld extra slaaphormoon produceren. Normaliter wordt de productie van dit slaaphormoon, melatonine, zodra u in de ochtend wakker wordt onder invloed van voldoende daglicht gestopt. In de winter gebeurt dit bij veel mensen niet, waardoor ze ook overdag dit slaaphormoon in het lichaam hebben. Dit hoort uiteraard niet en zorgt voor een aanhoudend vermoeid gevoel, zelfs als men daarvoor wel 14 uur heeft geslapen. Er zijn ook wetenschappers die beweren dat de aanmaak van melatonine de productie van neurotransmitters en bepaalde activatiehormonen overdag negatief beïnvloeden. Deze stoffen, zoals serotonine, noradrenaline, dopamine en cortisol hebben veel invloed op de stemming, eetlust, concentratievermogen en prestatievermogen. Wat wel onomstotelijk wetenschappelijk is aangetoond, dat een winterdepressie (winterdip) zeer goed te behandelen is met lichttherapie. Naast een tekort aan voldoende daglicht kunnen er ook andere oorzaken zijn waardoor de biologische klok van het lichaam niet meer gelijk loopt met het normale dag – en nachtritme. Denk hierbij aan leeftijd, nachtdiensten, het afreizen naar bestemming in de wereld waar de lokale tijd afwijkt van het land van vertrek, bepaalde ziektes en aandoeningen. Met lichttherapie kunt u de biologische klok van het lichaam op een veilige en natuurlijke manier herstellen.
Veiligheid en bijwerkingen
Lichttherapie is een effectieve en veilige behandeling, mits u een goede lichttherapielamp koopt, de gebruiksaanwijzingen en/of aanwijzingen van een behandelend arts goed opvolgt.
Bijwerkingen
Soms kunnen bij aanvang van de therapie lichte bijwerkingen optreden als hoofdpijn, vermoeide ogen of misselijkheid. Meestal verdwijnen deze verschijnselen binnen enkele dagen. In uiterst zeldzame gevallen wordt een manie gemeld. Bij manische depressiviteit wordt het gebruik van lichttherapie dan ook niet aangeraden. Ook de combinatie van lichttherapie met lithium wordt afgeraden. Lichttherapie kan de werking van antidepressiva en antipsychotica versterken. Lichttherapie wordt regelmatig juist toegevoegd aan een behandeling met antidepressiva om dit effect te bereiken. Doe dit nooit zonder te overleggen met een arts. Mensen met een oogziekte (bijvoorbeeld maculadegeneratie) of die de laatste dertig dagen een laserbehandeling aan het oog hebben ondergaan, worden geadviseerd hun (oog)arts te raadplegen voordat men begint met lichttherapie. Ook bepaalde antibiotica kunnen uw ogen extra gevoelig maken voor UV-licht.
Bespreek voordat u met lichttherapie begint, altijd uw gezondheidsklachten met uw arts.
Veiligheid
Lichttherapie is een vrij onschuldige behandeling, mits u een goede en betrouwbare lichttherapielamp koopt en deze op de juiste manier gebruikt. Laat u uitgebreid informeren over de kwaliteiten van de lamp. U doet er verstandig aan een medisch gecertificeerde lamp te kopen. Dan weet u zeker dat de lamp voldoet aan bepaalde medische richtlijnen. U herkent de medische certificatie aan het CE-teken gevolgd door een getal. Ontbreekt het getal, dan is de lamp niet medisch gecertificeerd. Pas op met lichttherapielampen die gebruik maken van alleen blauw licht. Bij het gebruik van alleen blauw licht (blauwe lampjes) bestaat er een kans op (blijvende) oogschade. Het gevaar van het gebruik van blauw licht ALLEEN staat ook wel bekend als ‘blue light hazard’. De ogen reageren niet natuurlijk op blootstelling aan louter blauw licht. Normaliter zullen de pupillen van de ogen als natuurlijke bescherming samenknijpen bij blootstelling aan intens licht. Bij blootstelling aan blauw licht ALLEEN, gebeurt dit niet. Koop daarom een lichttherapielamp die gebruik maakt van wit licht. (Meer weten? Google ‘Blue light hazard’).
Deze informatie bevat algemene (product)informatie en is niet bedoeld als vervanging van professioneel medisch advies. Bespreek daarom eerst uw gezondheidsklachten met uw arts voordat u een gezondheidsproduct gebruikt.
