SCHONE SLAAPSTER ZET WETENSCHAP OP STELTEN

De Leidse hoogleraar Ton van Raan ligt in de clinch met de redactie van  een Amerikaans tijdschrift over het gebruik van de sprookjesnaam Sleeping Beauty in een door hem ingestuurd wetenschappelijk artikel. De Amerikanen vinden de verwijzing in het artikel naar de slapende Doornroosje en de prins die haar wakker kust ongepast en cultureel discriminerend. Heel vreemd, want Van Raan publiceert al 15 jaar baanbrekende artikelen – ook in het bewuste magazine – waarin hij de (meervouds)naam van het comateuze prinsesje als metafoor gebruikt voor vergeten of in het slop geraakte teksten, die in academische kringen nu opeens interessant blijken te zijn. Alsof deze levenloze, niet wakker te porren ‘sleeping beauties’ onverhoeds tot leven zijn gewekt.  Van Raan krijgt internationaal van alle kanten veel lof toegezwaaid doordat hij de verwijzing naar het beroemde sprookje van de gebroeders Grimm op zo’n originele en heldere manier in zijn geschriften aanwendt. De term sleeping beauties is inmiddels een geliefde metafoor onder vakgenoten. Een mooier symbool is nauwelijks denkbaar, zeggen zij.

Ton van Raan, emeritus-hoogleraar kwantitatieve tekststudies, is uiteraard teleurgesteld in de redactie van het gerenommeerde vaktijdschrift Journal of the Association for Informational Science and Technology  (JASIST). Hij is  niet de enige. Op Twitter en de online pagina’s van kranten regent het boze reacties van lezers.

Wordt vervolgd.

 MEER SCHONE SLAAPSTERS

Kunnen we de term  sleeping beauty’s alleen maar gebruiken voor oude teksten waar het stof van is afgeblazen, of voor meer zaken die aan de vergetelheid zijn ontrukt? Wij dachten van wel. Als je het begrip iets oprekt, kom je de leukste,  vreemdste en pikantste  voorbeelden tegen van klassieke producten, nostalgische recepten en unieke  ontdekkingen die een revival beleven. We zetten er hier een stel op een rijtje.

• IPA BIERTJE: geen biertje dat zo’n onstuitbare opmars doormaakt als de India Pale Ale, een brouwsel dat in de 17^de eeuw razend populair was in Europa  en later uit de kroegen verdween. Nu eindelijk weer herontdekt.
• VERGETEN GROENTEN: oma, heeft u nog een lekker recept voor pastinaak, aardpeer en schorseneren? De comeback van de gezonde Hollandse prak.
• POLAROID CAMERA: het iconisch fototoestel is terug van weggeweest. Leica, Hema en diverse andere producenten blazen de instant-camera nieuw leven in.
• HET SPRINGTOUW: puur jeugdsentiment en jarenlang uit het straatbeeld verdwenen. Olivetti pakt de draad weer op en slingert het uit de mottenballen opgeviste en nu in felle snoepkleuren gepresenteerde springtouw op de speelgoedmarkt.
• DE AFFAIRE: Criminoloog Wouter Buikhuisen moest eind jaren zeventig  het veld ruimen na zijn toen  omstreden publicaties over de biologische achtergronden van jeugdcriminaliteit. Pure karaktermoord. Nu wordt het onderzoek van de Leidse hoogleraar de hemel in geprezen. Een nogal laat eerherstel.
• DE VERGETEN DARWIN: hij heet Alfred Russel Wallace, ook wel de vergeten Darwin genoemd. Paul Q. de Vries legt op 23 maart in Trouw uit dat de evolutietheorie twee vaders kent: Darwin en Wallace, maar dat wetenschappelijk gezien de geniale maar veel te bescheiden Wallace de primeur voor de theorie verdient en er  in plaats van Darwinisme dus eigenlijk sprake zou moeten zijn van Walleceïsme.
• FAKE DOORNROOSJE: het gelijknamige sprookje van Grimm is nep, waarmee niet gezegd is dat de hieraan door professor Ton van Raan ontleende metafoor onzin is. Het veel en veel oudere verhaal van de Schone Slaapster werd pas in de 19^de eeuw wakker gekust door de broertjes Grimm en van een facelift en andere titel voorzien. In eerdere versies ging de prinses nog door het leven onder de namen Zellandine en Talia. Bovendien bleek de prins in een van die sprookjes geen romantische knul  te zijn maar een brute verkrachter.
• VINYL: wat moeten we er nog meer van zeggen? Wat is er nou mooier dan naar een krakende Chet Baker te luisteren op opgepoetst vinyl?