Wie in zijn agenda of op een kalender bij 9 mei ‘Dag van Europa’ ziet staan, zal zich waarschijnlijk afvragen wat er dan op die negende mei gebeurd is. Er zijn namelijk maar weinig Europese burgers die weten dat op 9 mei 1950 de aanzet werd gegeven voor de eenwording van Europa, op een moment dat de Tweede Wereldoorlog nog vers in het geheugen lag. Jaarlijks worden op de Dag van Europa verschillende evenementen georganiseerd.
Waarom is 9 mei ‘Europadag’?
Op 9 mei 1950 werd de pers bijeengeroepen voor een ‘mededeling van het hoogste belang’. Op deze persbijeenkomst las de toenmalige Franse Minister van Buitenlandse Zaken Robert Schuman de eerste regels van een verklaring aan de pers voor. De Fransman Jean Monnet had deze verklaring geschreven, waarin hij aangaf dat Europese samenwerking noodzakelijk was om Europa tegen ‘dreigende gevaren’ te kunnen beschermen. Jean Monnet zou vervolgens voorzitter worden van het eerste samenwerkingsverband, dat de naam ‘Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal’ kreeg en één van de voorlopers is van de hedendaagse Europese Unie.
In de Verklaring van 9 mei 1950 staat: ‘De wereldvrede kan alleen worden beschermd door een krachtsontplooiing die evenredig is aan de gevaren die haar bedreigen.’ ‘Door de gezamenlijke productie van de oorlogsindustrieën onder gezag te plaatsen van een nieuwe Hoge Autoriteit, wier beslissingen bindend zijn voor Frankrijk, Duitsland en de andere landen die zich aansluiten, legt dit voorstel de eerste concrete fundamenten voor een Europese federatie, die onontbeerlijk is voor het handhaven van de vrede.’ Er werd voorgesteld een supranationale Europese organisatie op te richten voor het beheer van de grondstoffen die op dat moment de basis van alle militaire macht vormden: kolen en staal. Maar de twee landen die hun nationale zeggenschap over de ‘zenuw van de oorlog’ moesten opgeven, hadden elkaar nog maar enkele jaren daarvoor op leven en dood bevochten in een gruwelijk conflict dat niet alleen grote materiële, maar vooral ook enorme geestelijke schade -haatgevoelens, wrok en vooroordelen- had nagelaten. Om te beseffen hoe bijzonder dit gebaar was, zou men vandaag de dag moeten denken aan een soortgelijk initiatief tussen Israëliërs en Palestijnen, of tussen Serviërs en Bosniërs. Alles begon dus op 9 mei 1950. Daarom besloten de staatshoofden en regeringsleiders tijdens de top van Milaan in 1985 om 9 mei uit te roepen tot ‘Dag van Europa’. (ANP: 08-05-2017)
Ontvoering van Europa: Peter Paul Rubens – 1577-1640
De mythologische figuur Europa, afkomstig uit Fenicië, is de naamgever van het continent. Het bekendste verhaal over prinses Europa gaat over haar ontmoeting met Zeus. In de Griekse mythologische stamboom wordt Europa meestal opgevoerd als dochter van koning Sidon uit Fenicië, gelegen in het huidige Libanon en Syrië. De Griekse oppergod Zeus had zijn oog op het jonge meisje laten vallen en besloot haar te ontvoeren. Om te ontsnappen aan de aandacht van zijn altijd jaloerse vrouw Hera veranderde Zeus van gedaante.
