László Jéga Szabó Tamás
Art-garden – De werken van de Hongaarse kunstenaar Jéga Szabó László Tamás uit Szeged, werden meerdere malen in Londen tentoongesteld en hij heeft diverse prijzen in New York in ontvangst mogen nemen. Bij het betreden van de tuin bij zijn atelier, viel onze mond open van verbazing. De hedendaagse schepper verzamelt hier de meest uiteenlopende objecten, die uiteindelijk een deel van een van zijn creaties zullen gaan uitmaken. Naast olieverfschilderijen, grafische afbeeldingen en collages zijn Jegartmaster’s favorieten installaties en zogenaamde assemblages, grote sculpturen gemaakt van meerdere materialen. In zijn galerie, het in originele staat verkerende huis van zijn grootouders, toont hij onmiddellijk een van zijn favorieten, een wereldbol gemaakt van plastic en computermoederborden, gedragen door een vrouwenhand.
Jéga Szabó László Tamás studeerde in zijn jonge jaren voor auto- en autobusmonteur, werkte tien jaar als monteur van Ikarus autobussen, maar al vanaf de basisschool werd hij aangetrokken tot de kunst en studeerde hij tekenen en schilderen aan de Vasutas Fine Arts Circle. Hij had voor zijn vrienden op de industriële vakschool portretten getekend van Jimi Hendrix en John Lennon. Hij speelde later als acteur in de studio van het Szeged National Theater. “Waar ik ook voor werkte, kunst heeft altijd een rol in mijn leven gespeeld”. Zijn eerste grote solotentoonstelling was in 2008 in Szeged, nadat hij het jaar daarvoor de creatieve prijs van de stad ontving. Sindsdien is hij een bekende, gewilde kunstenaar. Niet alleen in Hongarije, maar ook in het buitenland, heeft hij prijzen gewonnen. De postmoderne creaties van Jéga László Szabó hebben veel interesse gewekt in professionele- en verzamelaarskringen. Zijn werken zijn te zien in openbare en particuliere collecties.
Hij beschouwt zijn grootste succes toen zijn twee werken in 2010 werden opgenomen in de 15 meest originele kunstwerken ter wereld. Op basis van de stemmen van experts uit 10 van de grootste galerijen van Londen, konden het “Face to the Muscle” en het standbeeld “Comedy of Man” worden tentoongesteld in de Real World Gallery in Londen.
Comedy of Man
Structurele tweestrijd
Jéga Szabó László Tamás is een kunstenaar die op een vaardige manier suggestie en figuratie in één beeld weet samen te brengen. Hij zoekt naar het spanningsveld tussen betekenisgeving en materie en weet zo de kijker expressieve dramatische beelden voor te schotelen. Een lijn door het werk van Jéga Szabó László Tamás vormt de structurele tweestrijd tussen mens, natuur en cultuur. Het realisme krijgt in zijn werk een onwerkelijke uitstraling. Verschillende culturen, tijden en sferen worden gecombineerd en als in een collage met elkaar verbonden. Het laat zijn beeldmotieven een vreemde intensiteit uitstralen. Zijn werk is dynamisch en expressief. De grenzen tussen licht en schaduw, lucht, land en mens zijn scherp. De kleuren zijn sterk en rijk aan contrast. Het perspectief versterkt deze dynamische indruk. Zijn personages plaatst hij veelal op de voorgrond van zijn creaties, in zichzelf verzonken, buitengesloten van de achtergrond. Soms valt je oog op een kleur of op een wonderlijk voorwerp. Het werk krijgt hierdoor een bewust anoniem karakter voor de beschouwer, schept echter ook samenhang. Toch wordt de werkelijkheid op een afstand gehouden
Figuratie met Surrealistisch tintje
Jéga Szabó László Tamás is een schoolvoorbeeld van de opkomende trend in figuratieve schilderkunst met een surrealistisch tintje. Hij vervormt, overdrijft, zet dik aan, kortom hij verhevigt de werkelijkheid. De melancholie ligt op de loer in zijn werk, maar toch stemmen zijn creaties niet somber. De werken bevatten veelal open ruimtes, waarin de kijker zich met zijn gedachte kan verliezen. Juist doordat Jéga Szabó László Tamás het ‘groteske’ zo intensief bespeelt, wordt je niet meegezogen in de treurigheid, zink je niet weg in het lege blikveld van zijn anonieme figuren. Bij een karikatuur horen extreem uitvergrote details en vleugjes humor en dat is bij Jéga Szabó László Tamás zijn werk in ruime mate terug te vinden. Jéga Szabó László Tamás weet zowel details als de grote context overtuigend weer te geven, waardoor hij de onderhuidse sfeer in zijn werk optimaal kan bespelen. Hij laat zien dat het persoonlijk verhalende weer waarde heeft binnen de kunst, na de stroom van koele registrerende observaties van de werkelijkheid in het afgelopen decennium.
Een van zijn werken op een verkeersbord won de Artslant Prize in New York.
Sinds 2012 organiseert hij elk jaar kunstenaarskampen in zijn Art Country, zijn binnenplaats bij het atelier, waar kunstenaars uit Hongarije en van over de hele wereld komen. Hij heeft gasten gehad uit Frankrijk, Duitsland, de Verenigde Staten en China. Het is een totale artistieke creatie met muzikanten, dichters, acteurs, schilders werken hier samen. Tijdens zijn acteerwerk ontmoette hij de beroemde acteur Lukács Bicskey, met wie hij een intense vriendschap opbouwde. Hij droomde van een podium samen op de binnenplaats van zijn artistieke Art Country. Na de dood van de acteur in 2014 bouwde hij een podium dat naar hem werd vernoemd en waar Lukács Bicskey jaarlijks in mei wordt herdacht. “Ik ben van plan om in mei, rond de verjaardag van Lukács, een grootschalige tentoonstelling en lezing te organiseren in het Cultureel Centrum Petőfitelep, met de deelname van de creatieve en uitvoerende kunstenaars van mijn Art Country,” legt hij uit. Wij hoorden ook dat de bekende Hongaarse singer/songwriter Delhusa Gjon drie jaar geleden een van zijn videoclips op de binnenplaats van zijn Szeged Creative Center Art Country maakte en hier werd ook Return to the Sender van Tamás Bánvölgyi, acteur van het Szeged National Theater, opgenomen.
Pantoffelmaker
Wij vonden in zijn atelier enkele Szöged-papucs en vroegen hem wat hij hiermee moest. Jéga Szabó László Tamás vertelde ons dat hij door zijn fascinatie voor oude ambachten in 2004 ging studeren bij meester papucsmaker Sándor Rátkai en na het afleggen van een zwaar examen, gecertificeerd Szöged papucsmaker werd. Mocht hij met zijn kunst niet meer in zijn levensonderhoud kunnen voorzien, dan heeft hij de expertise en de materialen en kan hij op elk moment echte handgestikte Szöged-papucs maken. Het Hongaarse woord voor pantoffels, papucs, is een woord van Turkse oorsprong. Het waren de Ottomanen die tijdens hun 150-jarig bestaan in middeleeuws Hongarije deze comfortabele slippers introduceerden. Szöged-papucs worden nog steeds met de hand gemaakt. Een paar slippers kost ongeveer tien uur handwerk. De beroemde Szeged-pantoffelfabrikant Sándor Rátkai maakte slippers sinds hij een jonge leerling was tot zijn dood op 97-jarige leeftijd. Zijn nalatenschap wordt voortgezet door Tibor en Zsuzsa Sallay en Jéga Szabó László Tamás uit Szeged.
